Thường bị xem là một bộ phận đơn giản, nhưng ghi đông xe đạp lại nắm giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là nơi bạn đặt tay để lèo lái, mà còn là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng kiểm soát, sự cân bằng và tư thế ngồi của người đạp. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về bộ phận tuy nhỏ bé nhưng đầy quyền năng này và cách nó định hình nên phong cách của mỗi chiếc xe.

Kiến Thức Nền Tảng Cho Người Mới Bắt Đầu

Các Loại Ghi Đông Xe Đạp Phổ Biến Nhất

Thế giới ghi đông vô cùng đa dạng. Để không bị “ngợp”, chúng ta hãy bắt đầu bằng việc nhận diện các loại phổ biến nhất.

Ghi Đông Cong (Drop Bar)

Đây là thiết kế cong cổ điển mà bạn thường thấy trên các xe đạp đua chuyên nghiệp. Nó cung cấp ít nhất ba vị trí đặt tay chính: trên đỉnh (tops), trên tay phanh (hoods), và ở phần cong phía dưới (drops).

Phù hợp nhất cho: Xe đạp đua (Road Bike), xe đạp địa hình đường mòn (Gravel Bike), Cyclocross.

Ưu điểm:

• Khí động học: Vị trí nắm ở phần cong dưới giúp giảm tối đa lực cản của gió khi cần tốc độ.
• Nhiều tư thế lái: Cho phép thay đổi vị trí tay liên tục, giảm mỏi trong các chuyến đi dài.

Nhược điểm: Cần thời gian để làm quen với tư thế lái cúi người và vị trí của tay phanh/tay đề.

Ghi Đông Thẳng (Flat Bar)

Ghi đông thẳng có đặc điểm như một thanh ngang, gần như thẳng hoàn toàn. Đây là loại ghi đông rất phổ biến và dễ làm quen.

Phù hợp nhất cho: Xe đạp địa hình (MTB) các thế hệ trước, xe Hybrid, xe đạp đi lại trong thành phố.

Ưu điểm: Cung cấp khả năng điều khiển trực tiếp và linh hoạt, tư thế ngồi thẳng lưng giúp dễ dàng quan sát xung quanh.

Ghi Đông Vểnh (Riser Bar)

Về cơ bản ghi đông vểnh (riser bar) là một chiếc ghi đông thẳng nhưng hai đầu được uốn cong lên trên và hướng về phía người lái một chút.

• Phù hợp nhất cho: Xe đạp địa hình (MTB) hiện đại (đặc biệt là các dòng Trail, Enduro), xe đạp biểu diễn.
• Ưu điểm: Tăng khả năng kiểm soát trên địa hình gồ ghề, đưa tay người lái vào vị trí cao và thoải mái hơn, giúp tự tin hơn khi đổ dốc.

Ghi Đông Cánh Bướm (Trekking/Butterfly Bar)

Ghi đông cánh bướm có thiết kế hình số 8 nằm ngang độc đáo, cung cấp vô số vị trí để đặt tay.

Phù hợp nhất cho: Xe đạp touring (đi phượt đường dài).

Ưu điểm: Cực kỳ thoải mái cho các chuyến đi kéo dài nhiều ngày, giúp thay đổi tư thế liên tục để chống mỏi tay, vai và lưng.

Nhược điểm: Trọng lượng nặng hơn và kém khí động học.

Ghi Đông Sừng Bò (Bullhorn Bar)

Ghi đông sừng bò có thiết kế hướng về phía trước như một cặp sừng bò, thường được cắt từ ghi đông cong hoặc được chế tạo riêng.

Phù hợp nhất cho: Xe đạp không phanh (Fixed Gear), xe đạp tính giờ (Time Trial), xe đạp thành phố có phong cách cá tính.

Ưu điểm: Cung cấp một tư thế lái rướn người về phía trước, khí động học và tạo đà rất tốt khi cần tăng tốc hoặc leo dốc.

Làm Thế Nào Để Chọn Ghi Đông Phù Hợp Với BẠN?

Lý thuyết là vậy, nhưng làm sao để áp dụng vào thực tế? Hãy làm theo 2 bước đơn giản sau.

Bước 1: Xác định loại xe và mục đích chính

• Đi địa hình (MTB): Nếu bạn chuyên trị các cung đường mòn kỹ thuật, hãy ưu tiên một chiếc Riser Bar rộng (740mm – 800mm) với Rise và Backsweep* phù hợp. Ghi đông carbon sẽ là một nâng cấp đáng giá để giảm chấn.
• Đi đường trường (Road): Hãy chọn một chiếc Drop Bar. Nếu bạn có cơ thể dẻo dai và ưu tiên tốc độ, hãy chọn loại có Reach và Drop lớn. Nếu bạn ưu tiên sự thoải mái, hãy tìm loại “compact” với Reach và Drop nông.
• Đi lại trong phố (Commuting): Một chiếc Flat Bar hoặc Riser Bar có độ cong về sau (backsweep) vừa phải sẽ cho bạn tư thế ngồi thẳng, dễ dàng quan sát giao thông và điều khiển linh hoạt.
• Đi phượt (Touring): Không gì qua được một chiếc ghi đông cánh bướm về sự thoải mái. Đây là lựa chọn hàng đầu để bạn có thể đạp xe cả ngày mà không bị mỏi.

*Backsweep: là góc mà hai đầu của ghi đông được uốn cong về phía sau, hướng về phía người lái, tính từ một đường thẳng vuông góc với pô-tăng.

Bước 2: Lắng nghe cơ thể bạn

Đây là bước quan trọng nhất. Hãy coi việc lựa chọn ghi đông như một cách khắc phục các vấn đề bạn đang gặp phải.

• Nếu bạn bị mỏi lưng/vai: Rất có thể ghi đông của bạn quá xa hoặc quá thấp. Hãy cân nhắc một chiếc ghi đông có Rise cao hơn hoặc Reach ngắn hơn.
• Nếu bạn bị tê tay: Vấn đề có thể nằm ở góc đặt cổ tay. Hãy thử một chiếc ghi đông có Backsweep nhiều hơn. Ngoài ra, sử dụng bao tay êm ái, có thiết kế công thái học hoặc đầu tư vào một chiếc ghi đông carbon cũng là giải pháp tuyệt vời.

Lắp Đặt Cơ Bản và Các Phụ Kiện Cần Thiết

Các bước lắp đặt cơ bản tại nhà

1. Tháo bao tay, tay phanh, tay đề ra khỏi ghi đông cũ.
2. Nới lỏng các ốc trên mặt nạ của pô-tăng và tháo ghi đông cũ ra.
3. Lắp ghi đông mới vào, siết nhẹ các ốc để cố định tạm thời.
4. Điều chỉnh góc nghiêng của ghi đông sao cho bạn cảm thấy thoải mái nhất.
5. Siết chặt các ốc trên mặt nạ pô-tăng theo thứ tự chéo (như khi siết ốc bánh xe hơi).
6. Lắp lại tay phanh, tay đề và bao tay.

Lưu ý an toàn quan trọng: Luôn sử dụng cờ lê lực (torque wrench) để siết ốc đúng thông số nhà sản xuất đưa ra, ĐẶC BIỆT với ghi đông và pô-tăng carbon. Siết quá lực có thể làm nứt gãy vật liệu, gây nguy hiểm chết người. Nếu bạn không chắc chắn, hãy mang xe đến một cửa hàng uy tín. An toàn là trên hết!

Hướng dẫn quấn dây ghi đông cho xe đua

Đây là một kỹ năng cần thiết cho người đi road bike, giúp tăng độ bám và sự êm ái. Có rất nhiều video hướng dẫn chi tiết trên YouTube mà bạn có thể tham khảo.

Các phụ kiện hữu ích

• Bao tay (Grips): Có vô vàn lựa chọn từ silicon, cao su, xốp với các thiết kế công thái học giúp giảm áp lực lên lòng bàn tay.
• Gù tay lái (Bar ends): Gắn thêm vào hai đầu ghi đông thẳng, cung cấp thêm một vị trí đặt tay, rất hữu ích khi đi đường dài.
• Đèn, chuông, ngàm gắn đồng hồ: Đảm bảo ghi đông của bạn có đủ không gian để lắp đặt các phụ kiện cần thiết này.

Việc chọn ghi đông đúng là một sự đầu tư thông minh và trực tiếp vào sự thoải mái, hiệu suất và niềm vui trong mỗi lần đạp xe của bạn. Qua hướng dẫn này, hy vọng bạn đã thấy rằng không có lựa chọn nào là “tốt nhất tuyệt đối”, chỉ có lựa chọn “phù hợp nhất” với loại xe, mục đích sử dụng và quan trọng nhất là với chính cơ thể bạn.

Lời khuyên cuối cùng từ chúng tôi: Đừng ngại thử nghiệm. Nếu có thể, hãy đến các cửa hàng xe đạp uy tín để trực tiếp cầm nắm, ướm thử và lắng nghe tư vấn từ những người có kinh nghiệm. Một thay đổi nhỏ trên “buồng lái” có thể mang lại một sự khác biệt khổng lồ cho trải nghiệm đạp xe của bạn.

> Xem Thêm: 

Hướng dẫn bảo dưỡng xe đạp đơn giản nhất